Już zabierałam się do pisania publikacji na zupełnie inny temat, gdy odebrałam telefon od zaprzyjaźnionego Prezesa Zarządu, który zadał mi pytanie w ilu spółkach może być członkiem/prezesem Zarządu? Zarządza już dwoma podmiotami i ma kolejną propozycję. A że uwielbia wyzwania i pieniędzy ma dość to dodatkowo chciałby „przyjść, posprzątać i odejść”. I chciałby to zrobić bez wynagrodzenia, dla swojej satysfakcji i prestiżu.
Fakt, w swojej karierze zawodowej spotkałam kilku menagerów – pasjonatów zarządzania trudnymi podmiotami. I są to ludzie, do których nie zawsze wynagrodzenie jest głównym motywatorem.
Ta rozmowa dała mi asumpt do napisania dzisiejszego posta
Będzie zarówno o ustawowym zakazie działalności konkurencyjnej dla członków zarządu (to w części I), jak i o zakazach konkurencji dla pracowników. Jak je przygotować, aby były zgodne z prawem oraz korzystne dla naszej spółki (to w części II).
Wszystko, co napiszę poniżej o zakazach konkurencyjnych członków Zarządu dotyczy zarówno spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i akcyjnej. Przepisy bowiem, które te zakazy regulują są identyczne dla wymienionych spółek (tj. art. 211 § 1 oraz 380 § 1 Kodeksu spółek handlowych).
Ustawowy zakaz działalności konkurencyjnej
Członek Zarządu nie ma możliwości zajmowania się interesami konkurencyjnymi wobec aktualnej spółki bez wyrażenia przez nią zgody na taką działalność. Zgodę w imieniu spółki może wyrazić organ uprawniony do powołania na członka Zarządu. To jest odpowiednio wspólnicy podejmujący uchwałę w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz rada nadzorcza w spółce akcyjnej.
Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz statut spółki akcyjnej mogą ustanowić inny organ władny do tego, by móc wyrazić zgodę na prowadzenie przez członka Zarządu działalności konkurencyjnej. Samo zezwolenie na prowadzenie działalności konkurencyjnej może być pełne lub ograniczone. Zgoda pełna udzielona przez spółkę daje możliwość podejmowania czynności konkurencyjnych bez ograniczenia czasowego jak i rodzajowego. Natomiast w przypadku uzyskania zgody ograniczonej najczęściej wskazuje się wyraźnie rodzaj i zakres działalności konkurencyjnej, dlatego też ważne jest zadbanie o treść udzielonej zgody.
Ustawodawca określił zakres czynności, które uznawane są za działalność konkurencyjną. I tak zakaz konkurencji ustanowiony dla członków Zarządu obejmuje:
- zakaz zajmowania się interesami konkurencyjnymi,
- zakaz uczestniczenia w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej, jak też zakaz uczestniczenia w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu,
- zakaz udziału w konkurencyjnej spółce kapitałowej, w przypadku posiadania w niej przez członka Zarządu co najmniej 10% udziałów albo akcji bądź prawa do powołania co najmniej jednego członka Zarządu.
Co należy rozumieć pod pojęciem interesu konkurencyjnego ?
Problematykę związaną z rozumieniem pojęcia „interesu konkurencyjnego” wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 lipca 2014 r. w sprawie o sygn. II CSK 627/13:
Jako interes konkurencyjny w rozumieniu art. 211 § 1 k.s.h. należy zakwalifikować nie tylko wykonywanie pracy lub usług na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną, ale także takie zachowania członka zarządu, które mogą niekorzystnie wpływać na sytuację majątkową spółki:
- ułatwianie takiemu podmiotowi prowadzenia działalności gospodarczej,
- doradzanie,
- dostarczanie towarów,
- udzielanie kredytów,
- przekazywanie informacji o kontrahentach spółki czy metodach produkcji,
a więc dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną. Taka sytuacja tym bardziej zachodzi, gdy członek zarządu zawiera z takim podmiotem umowę o świadczenie usług, które są już częściowo wykonane a częściowo wykonywane przez reprezentowaną spółkę, niosącą dla niej niekorzystne skutki finansowe.
Jak widać pojęcie podejmowania interesów konkurencyjnych przez członka Zarządu jest dosyć szerokie i obejmuje nie tylko podejmowanie określonych działań konkurencyjnych, ale też dotyczy innych zachowań, które mogą oddziaływać na stan finansowy spółki. Co istotne, działania konkurencyjne nie muszą wcale przynosić członkowi Zarządu zarobku, a mogą być działaniami podejmowanymi nieodpłatnie.
Z pojęciem interesu konkurencyjnego ściśle wiąże się pojęcie spółki konkurencyjnej. Za którą biorąc pod uwagę chociażby treść wyroku przywołanego powyżej, należy uznać spółkę, która konkuruje na tym samym rynku w zakresie produkcji, usług czy handlu.
Reasumując – można być członkiem Zarządu w dwóch spółkach, które są konkurencyjne wobec siebie pod warunkiem uzyskania zgody spółki, której jest się aktualnie członkiem Zarządu. Nie ma natomiast żadnych przeszkód, aby być członkiem Zarządu w dwóch czy większej ilości spółkach, które nie są wobec siebie w żaden sposób spółkami konkurencyjnymi. Jeśli oczywiście starczy nam sił i czasu☺
Odpowiedzialność za naruszenie zakazu konkurencji
Jeżeli zakaz konkurencji zostanie naruszony to spółka, od której zgody na prowadzenie działalności konkurencyjnej nie otrzymano bądź ją przekroczono może pociągnąć członka Zarządu do odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę. Na tego rodzaju odszkodowanie składać się będzie strata poniesiona przez spółkę np. w postaci wysokości wynagrodzenia za okres, kiedy podejmowano prace na rzecz spółki konkurencyjnej oraz utracone korzyści. Np. w postaci wartości umowy jaką spółka utraciła na rzecz spółki konkurencyjnej w wyniku działań członka Zarządu.
Co ważne, jeżeli spółka nie wytoczy powództwa o naprawienie wyrządzonej jej szkody w terminie roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego szkodę, to każdy odpowiednio wspólnik, akcjonariusz lub osoba, której służy inny tytuł uczestnictwa w zyskach lub podziale majątku, może wnieść pozew o naprawienie szkody wyrządzonej spółce.
Przedawnienie roszczeń wobec członka Zarządu
Roszczenie spółki o naprawienie szkody przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym spółka dowiedziała się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Co istotne, w każdym przypadku roszczenie przedawnia się z upływem dziesięciu lat w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub pięciu lat w przypadku spółki akcyjnej od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę.
I na koniec moja faworytka z moich zasobów, szczególnie cenna okazała się w panującej pandemii – wzór umowy o zakazie konkurencji – zabezpiecza przed pozbawieniem członka zarządu wypłaty z zakazu konkurencji!
Pobierz za cenę baku paliwa i ciesz się zabezpieczeniem!
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej – autorski wzór
*****
Poczytaj też o:
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }