Odwołanie pracownika z urlopu a odpowiedzialność Zarządu

Czy odwołanie pracownika z urlopu jest dopuszczalne? Jaką odpowiedzialność za takie działanie ponosi zarząd firmy? Zajmiemy się dziś właśnie tym tematem. 

Poniżej  przeczytasz:

1. Kiedy można odwołać pracownika z urlopu?
2. Jak odwołać pracownika z urlopu?
3. O odszkodowaniu za niezgodne z prawem odwołanie z urlopu
4. Jak na taką okoliczność Zarząd powinien się zabezpieczyć?

Zachęcamy do zorganizowania w Państwa firmie szkolenia zamkniętego ze wszystkich najważniejszych i nadchodzących zmian w kodeksie pracy:

“Prawo pracy dla HR w pytaniach i odpowiedziach”

Dlaczego?

Ponieważ to SZKOLENIE ZE WSZYSTKICH KLUCZOWYCH ZAGADNIEŃ ZWIĄZANYCH Z PRAWEM PRACY

Kiedy można odwołać pracownika z urlopu?

Przychodzi pani Dyrektor finansowa do Prezesa i mówi:

– Panie Prezesie mamy kontrolę z PIP-u, pani kadrowa na urlopie. Musimy ją odwołać bo nie ma kto zająć się panią z PIP-u, wydać jej dokumentów, udzielić informacji!

Prezes:

– Dobrze, zatem niech wraca, proszę zadzwonić do pani kadrowej i powiedzieć, że urlop weźmie w innym terminie.

Na temat odwołania pracownika z urlopu napisano już wiele, ale podczas jednego z ostatnich szkoleń  zadano mi pytanie:

W jakich konkretnie sytuacjach Zarząd może odwołać pracownika zgodnie z prawem. I jeśli się okaże, że nie uczyni tego zgodnie z literą prawa to czy ponosi odpowiedzialność?

Zdarzają się bowiem sytuacje kiedy odwoływany z urlopu pracownik pozywa zarządzaną przez nas firmę np. o odszkodowanie za uporczywe naruszanie praw pracowniczych poprzez powtarzające się odwoływania z urlopów albo „zawracanie głowy” na urlopie przez ciągłe telefony.

Faktycznie, mamy czas wakacji – dla pracowników to okres urlopów. Dla Zarządów nic się nie zmienia☺ – wyniki trzeba robić jak w pozostałych miesiącach roku – a również i najróżniejsze kontrole mogą się zdarzyć.

Jednak – moim zdaniem – kontrola w firmie nie powinna stanowić uzasadnienia do odwołania pracownika z urlopu. Bowiem mieści się ona w granicach ryzyka prowadzenia działalności i nie jest sytuacją NIE DO PRZEWIDZENIA.

Zgodnie z art. 167 §1 Kodeksu pracy:

Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

Przeczytaj też koniecznie:

• Odpowiedzialność zarządu za mobbing w pracy
• Ochrona sygnalistów
• Prezes Zarządu na zwolnieniu lekarskim

Jakie są okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu

Okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu to nie są typowe sytuacje, które mogą się w firmie wydarzyć. Takie jak kontrola, albo konieczność przygotowania dokumentów na radę nadzorczą, czy jakiegoś nagłego raportu np. dla spółki matki albo sprawozdania.

Okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu to na pewno będą różnego rodzaju katastrofy wymagające obecności pracownika, a także okoliczności, które zaliczylibyśmy do tzw. siły wyższej.

Na temat zakłócanie przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego wypowiedział się niedawno Sąd Najwyższy w wyroku    z dnia  23 marca 2017  r., sygn. akt I PK 130/16:

Zobowiązanie pracownika przez pracodawcę do pozostawania w gotowości do pracy czy wymuszanie na nim świadczenia pracy w czasie urlopu wypoczynkowego (werbalne, pozawerbalne – przez presję psychiczną lub spowodowane wadliwą organizacją pracy powodującą konieczność wykonywania obowiązków pracowniczych w tym okresie) stanowi zaprzeczenie istoty urlopu wypoczynkowego przeznaczonego na czas niezakłóconego odpoczynku pracownika.

Należy pamiętać, że co innego jest odwołać pracownika z urlopu a co innego przesunąć termin urlopu:

• Odwołanie pracownia z urlopu – tylko, gdy wystąpią okoliczności, których nie można było przewidzieć – dość restrykcyjny warunek.
• Przesunięcie pracownikowi terminu urlopu – gdy wystąpią szczególne potrzeby pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy – mniej restrykcyjny warunek.

Jak odwołać pracownika z urlopu?

Na moment odwołania pracownika z urlopu Zarząd nie ma obowiązku podawania pracownikowi szczegółowego uzasadnienia wezwania do powrotu do pracy.

Wystarczy, że oświadczenie Zarządu o odwołaniu dotrze do pracownika przebywającego na urlopie. Ale jak to zrobić? Orzecznictwo Sądu Najwyższego nie przychodzi nam z pomocą, gdyż:

• Pracownik przebywający na urlopie wypoczynkowym nie ma obowiązku kontrolowania poczty elektronicznej.
• Pracownik, który korzysta z urlopu wypoczynkowego, zwolniony jest bowiem czasowo z obowiązku świadczenia pracy i pozostaje czasowo poza sferą pracowniczego podporządkowania. Co oczywiste, nie utrzymuje w tym okresie stałego, codziennego kontaktu z pracodawcą. Nie należy zatem wymagać (…) aby odczytywał intencję pracodawcy odwołania z urlopu wypoczynkowego, z faktów konkludentnych. Na przykład z rozmowy telefonicznej przeprowadzonej w przedostatnim dniu urlopu, w której uzyskuje informację, że jest potrzebny w pracy.

[tak: Wyrok  Sądu Najwyższego z dnia  8 marca 2017  r., sygn. akt II PK 26/16]

Odszkodowanie za niezgodne z prawem odwołanie z urlopu

Jeżeli po powrocie do pracy pracownik uważa, że odwołanie z urlopu nie było uzasadnione, może on dochodzić przed sądem ewentualnego odszkodowania od firmy (pracodawcy) za szkodę, którą z tego tytułu poniósł.

Firma ponosi wówczas odpowiedzialność nie tylko za rzeczywiste straty związane ze swym działaniem. Ale także za utracone przez pracownika korzyści np. związane z dodatkową pracą którą chciał wykonywać podczas urlopu.

Pracodawca jest zobowiązany pokryć wszystkie koszty, które pracownik poniósł a są one w bezpośrednim związku z odwołaniem z urlopu. Chodzi tu o koszty, których by nie poniósł, gdyby nie został odwołany z urlopu, czyli:

• koszty podróży powrotnej pracownika, jak i członków jego rodziny,
• ekwiwalent za część kosztów zakwaterowania, które nie zostało wykorzystane,
• utracone korzyści, które uprawdopodobni pracownik.

Dlatego należy rozważyć czy opłacalna będzie dla firmy decyzja o odwołaniu pracownika z urlopu który na przykład spędza wakacje w odległych krajach i trzeba będzie zapłacić za bilety dla całej rodziny oraz pokryć koszty straconych wakacji.

Odpowiedzialność karna zarządu

O ile ewentualne odszkodowanie zapłaci firma, to odpowiedzialność karna jest już indywidualna i wynika z art. 218 §  1a Kodeksu karnego zgodnie z którym:

Kto, wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Może mieć to znaczenia w przypadku chęci ubiegania się przez członków Zarządu o zamówienie publiczne.

Wykonawcę będącego osobą fizyczną, którego prawomocnie skazano za przestępstwo m.in. z art. 218 Kodeksu karnego wyklucza się a ofertę wykonawcy wykluczonego uznaje się za odrzuconą.

Przeczytaj też koniecznie:

• Odwołanie prezesa zarządu
• Prawne sekrety zarządów spółek – podcast
• Powołanie członka zarządu na prezesa

Jak zatem Zarząd powinien się zabezpieczyć?

Oto moje trzy dobre rady, jak zabezpieczyć zarząd przed odpowiedzialnością za nieprawidłowe odwołanie pracownika z urlopu.

1. Kluczowe są zawsze zapisy umowy z pracownikiem. Można ustalić – moim zdaniem – z osobami zatrudnionymi na stanowiskach kierowniczych (strategicznych) że będą informowały o miejscu swojego pobytu podczas urlopu.

Właśnie po to, abyśmy jako Zarząd mogli ocenić, czy w przypadku wystąpienia okoliczności, która była nie do przewidzenia jest racjonalne, aby ponieść koszty odwołania danego pracownika z urlopu.

2. Należy na etapie umowy ustalić także drogę kontaktu w sytuacji jak powyżej.

3. Odwołanie z urlopu traktować jako absolutną ostateczność. Stosować w sytuacjach wyjątkowych, dbać o wyznaczenie przez kadrę kierowniczą na swoich zastępców na czas urlopów osoby o porównywalnych kompetencjach do nieobecnych.

Odwołanie pracownika z urlopu – najcześciej zadawane pytania

O co najczęściej pytają mnie moi klienci HRów? Oto pytania:

Kiedy pracodawca może odwołać zaplanowany urlop?

Najważniejsze jest to, że każdy pracownik posiada prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Jest to nawet zapisane w Konstytucji RP w art. 66. Pracodawca może jednak odwołać swojego pracownika wówczas, gdy nagłe okoliczności wymagają obecności pracownika w firmie. Ważne jest jednak to, żeby takie okoliczności zaistniały w chwili rozpoczynania urlopu. Oznacza to jednocześnie, że odwołanie pracownika jest dozwolone w przypadku, gdy jego nieobecność skutkowałaby poważnymi zakłóceniami w pracy.

Kiedy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu bezpłatnego?

Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu bezpłatnego wówczas, gdy urlop ten trwa dłużej niż 3 miesiące. Uwaga – ważne jest to, by taka możliwość odwołania z bezpłatnego urlopu została zawarta w oświadczeniu pracodawcy, w którym akceptuje wniosek urlopowy.

Jak wygląda przykładowy wzór oświadczenia o odwołaniu pracownika z urlopu?

Zapraszam Cię także na szkolenia VOD, w tym:

• Jakie pytania zadać przed powołaniem do zarządu?
• Odpowiedzialność członka zarządu od powołania do odwołania
• Rezygnacja członka zarządu
• Odwołanie członka zarządu 
• Absolutorium fakty i mity 
• Odpowiedzialność prokurenta 
• Odpowiedzialność wekslowa członka zarządu 

Pozostańmy w kontakcie:

• Linkedin Monika Drab
• Facebook – Monika Drab Kancelaria Prawna M.D. Legal Solutions 
• X – @DrabMonika42442

Zapraszam na zakupy po wzory dokumentów przydatne członkom zarządu:

• Uchwała w przedmiocie powołania członka zarządu spółki z o.o. i spółki akcyjnej
• Umowa z prokurentem wraz z uchwałą o powołaniu prokurenta
• Wzory Rezygnacji z funkcji członka zarządu wzór – w 5 wariantach
• Kontrakt menedżerski 
• Regulamin Zarządu w wersji polskiej i angielskiej

***

To tylko „konstruktywna krytyka”… Odpowiedzialność zarządu za mobbing w pracy

Wiadomym jest, że pracodawca musi przeciwdziałać mobbingowi. Jednak, czy jako członek zarządu wiesz, co to znaczy „przeciwdziałać mobbingowi” w firmie oraz co może się stać, gdy nie przeciwdziałacie temu zjawisku w sposób odpowiedni?

Postanowiłam napisać dziś o tej szczególnej odsłonie odpowiedzialności członków zarządu. Obserwuję bowiem coraz więcej pozwów pracowników o odszkodowania i zadośćuczynienia za stosowanie mobbingu w pracy. A zasądzane kwoty są często niebotyczne… [Czytaj dalej…]